กรรมฐาน (อ่านว่า กำมะถาน) แปลว่า ที่ตั้ง แห่งกรรมคืองานของใจ คือสิ่งที่ยึดหน่วงหรือ
ผูกใจมิให้ฟุ้งซ่าน ให้สงบนิ่ง ให้หยุดอยู่กับที่ ซึ่งเรียกว่า อารมณ์ เป็นอุบายวิธีควบคุมใจให้
สงบและให้เกิดปัญญา เขียนว่า กัมมัฏฐาน ก็ได้
กรรมฐาน มี ๒ แบบ คือ สมถกรรมฐาน แบบมีวัตถุประสงค์เพื่อทำใจให้สงบ และ
วิปัสสนากรรมฐาน แบบมีวัตถุประสงค์เพื่อให้ เกิดปัญญาเห็นแจ้งสภาวธรรมต่าง ๆ ตามความเป็นจริง
การทำกรรมฐานในปัจจุบันมีเรียกกันหลาย อย่าง เช่น เรียกว่า การทำสมาธิ การนั่งสมาธิ
การนั่งภาวนา การบำเพ็ญภาวนา การบำเพ็ญวิปัสสนา ซึ่งก็ถูกด้วยกัน แต่ต้องแยกแยะวิธี
ปฏิบัติว่า เป็นกรรมฐานแบบไหนในสองแบบ